Opeens was er dat telefoontje op vrijdagochtend 22 september van Joost Oomen. Casper zou al drie dagen niet op zijn werk zijn verschenen, of wij iets wisten. Ik dacht meteen: hij zit vast nog in Zuid-Frankrijk met Benno en Frits. Navraag leerde dat ze sinds zondag terug waren en na maandag was hij niet meer online geweest. Koen En Frits besloten poolshoogte te nemen bij zijn nieuwe woning in de Rivierenbuurt. Alles zou donker zijn geweest. Je verdween wel vaker een paar dagen van de radar, maar ditmaal was het anders. ’s Avonds om half 10 kwam dat telefoontje en sindsdien spook je hele dagen door mijn hoofd. Om me heen liggen al mijn gedachten verzameld in hiërogliefen op talloze blaadjes. Ik wil zo graag waardig afscheid van je nemen en recht doen aan de prachtige persoon die je was.

 

Als ik aan jou denk schiet een lied van Boudewijn de Groot me te binnen. Het staat op het album ‘Herfst’, mijn favoriete jaargetijde, dat jij besloot niet meer mee te willen maken. In december zou je 40 worden en zou ook de herfst van je leven beginnen, al weet ik niet exact of dit wel klopt. Het nummer heet ‘Wonderkind van 50’ en handelt over het niet kunnen inlossen van een belofte.

 

Want een wonderkind van twintig is altijd een goed begin.                                                                          Ja, die jongen kan wat worden. Ja, daar zit nog heel veel in.

 

Waarom wilde je eruit stappen? Wat dreef je tot deze wanhoopsdaad? Waarom was je zo zacht voor anderen, maar zo hard voor jezelf? Hoe was je vakantie met Benno en Frits? Hoe zou het forellenquintet klinken dat je instudeerde samen met Tjaart? Speelde je nu wel of geen Aljechin? Heb je het gepland of was het in een opwelling? Waarom legde je de lat zo hoog? We blijven achter met zoveel vragen.

 

Ik was dinsdag even bij je familie. Dat heeft me erg goed gedaan. Ik had zoveel spanning in mijn lijf. Je moeder stelde me enorm gerust. Wat een lieve en sterke vrouw is dat. Ik voelde me enorm welkom. Ik heb je zus tips gegeven over muziek die graag speelde. Samen met je moeder hebben we even bij je gestaan en fijn gepraat. Ik ben erg dankbaar dat ik je nog even mocht zien. Spreken zit er helaas niet meer in. Je was een fijne gesprekspartner trouwens. Je was oprecht geïnteresseerd , kritisch, bewogen, sociaal en geestig.

 

Terwijl de wereld maar doordraait lijkt mijn leven een beetje tot stilstand gekomen. Ik realiseer me des te meer dat het belangrijk is dat we naar elkaar omkijken. Ik zie ook mooie eigenschappen bij anderen. Ik zie openhartigheid. Ik zie hoe anderen worstelen. Iemand vertelde me dat hij je niet goed heeft gekend maar verwantschap voelt omdat hij zelf ook erg diep heeft gezeten. Wat mag ik me gelukkig prijzen dat ik een café waar mensen graag bij elkaar komen om troost te vinden.

In dat café was jij ook kind aan huis. Je foto hangt boven de piano, jouw piano. Ik zal goed voor hem zorgen. Je moeder liet me weten dat ik  ‘m mag houden. Ik moet je zeggen; ik had ‘m liever niet ontvangen. De foto is een prachtige die Benno mij, verregend, overhandigde. Een ferme knuffel en weg was hij. Onderweg naar het volgende om te regelen voor de uitvaart. Tanja zorgde voor de kaars. Bescheiden als je was had je dit tafereel misschien overdreven gevonden.

 

Man wat kon je mooi spelen. Vol bewondering luisterde ik naar hoe Bach, Mozart, Beethoven en Chopin werden afgewisseld met The Beatles en Radiohead. Maar bovenal Schubert. Dankzij jou ging ik nog meer van hem houden. Zoals je de toetsten bespeelde. Met name de controle in je linkerhand daar moeten honderden uren noeste arbeid in zitten. Op de rouwkaart staat een foto van je spelend voor of na sluitingstijd getuigend de barkrukken op de bar. Symbolisch. Ik opende graag met je klanken maar sloot er even graag mee af.

 

Een wonderkind van 40, dat is een naar geval.                                                                                               Die zoveel had kunnen worden, maar die niets meer worden zal.

 

Boosheid voel ik niet. Ik neem je niks kwalijk. Ik neem mezelf niks kwalijk. Toch had ik graag willen weten wat er zich in je hoofd afspeelde. Niet omdat ik denk je problemen op te kunnen lossen maar zodat je niet het gevoel had dat je er alleen voor stond. Kon je geen hulp vragen of wilde je dat niet?

 

Ik zag je op de goede momenten. Een van de eerste herinneringen die ik aan je bewaar is dat we samen met de bus naar mijn geboortedorp gingen om het 100-jarig bestaan van J.H. Kruit te vieren. Je had niet geslapen en wist toch Hans Bohm te verslaan in de simultaan. De schaakclub uit Stadskanaal is inmiddels helaas ter ziele.

 

Samen deelden we de passie voor klassieke muziek. De gebroeders Jussen, Krystian Zimmerman en Hannes Minnaar bezochten we samen in de Oosterpoort. Schubert kon je grungen. Van Mozart had je een eigen geflipte mars waarin, majeur mineur werd en vice versa. Samen verzorgden we de muziekvragen voor de online pubquiz tijdens de corona-periode. We brachten deze muziek ook ten gehore. Ik heb erg veel plezier beleefd aan die sessies. In die tijd kwam je op het fietsje vanuit Sappemeer, waar ik je niet lang daarvoor nog naartoe heb helpen verhuizen.

 

Spelletjes speelden we ook. Tijdens postrondes maakten we foto’s van een fractie van een straat. Die stuurden we elkaar met de opdracht dat de ander zou raden in welke straat het was. Schaken kon ik ook met je. We analyseerden, vluggerden, bekeken studies. Samen met Johan ontwikkelden jullie het Klikschaak. Niet heel veel later kwam ook Paco Sako op de markt. Een totaal ander spel, maar stukken kunnen hier ook samenvoegen. Onlangs won je nog twee avonden van het zomerschaak. Dat je door aanwezig te zijn op de laatste avond een geldprijsje in de wacht kon slepen boeide je evenmin. Zoals Bert van der Marel terecht opmerkte in de correspondentie omtrent je overlijden, het ging je om het spel, niet om de knikkers.

 

Ik raad overigens iedereen aan om de verslagen op de website van LOS eens te lezen. Naast getalenteerd schaker en pianist kon je ook een behoorlijk potje schrijven. Ik wens iedereen toe dat ze vrede zullen krijgen met je beslissing. Begrijpen is voor mij onmogelijk en ik denk dat ik me daarmee gelukkig moet prijzen.

 

Want een wonderkind van 50 voldoet niet aan zijn plicht.                                                                                        Hij had niet ouder mogen worden, hij heeft de wereld opgelicht.                                                                  Ach, een wonderkind van 50, dat is immers geen gezicht,                                                                           Dus om consequent te blijven deed hij zelf het boek maar dicht.

 

Het zal wel druk zijn op je afscheid. Ik kan eigenlijk niemand bedenken die je niet mocht. David Is ook terug gekomen van zijn vakantie. Ik ben ontzettend blij dat ik je gekend heb, maar ik had het graag nog eens overgedaan. Mooi dat je wordt bijgezet in het graf van je vader. Het moet moeilijk voor je geweest zijn op jonge leeftijd je vader te moeten missen. Nu moeten wij jou missen.

 

 

Lieve Casper,

Misschien omdat nog niet je hele verhaal verteld is en ik daar een fractie van ken, misschien omdat ik moeite heb om het te verwerken, maar ik moet het van me afschrijven.

Tijdens mijn promotieperiode 2006-2010 waarin het qua relatie en onderzoek soms moeizaam ging was jij samen met Maarten, Kodi, Jan Joris e.a. een lichtpuntje in Atlantis avonden. Ik brak nooit door je Franse verdediging dus besloot ik er een gambiet van te maken, door jou het V-rans betiteld, 2. Pe2 d5 3. d4 exd 4. Pc3…voor de liefhebber. Je hebt het eindeloos geanalyseerd met de conclusie: Het is niet perfect maar wel LEUK!, ook een beetje hoe jij in het leven stond. In je eindeloze zoektocht naar geluk in het Groningse nachtleven waarin iedereen van je schaak- en pianospel genoot, bleef je zelf helaas in alle nederigheid in het dagelijkse leven aan het kortste eind trekken. Ergens in 2010 speelde je tegen groβmeister een blitz-partij waarin hij een paard op c3 plantte waar al een loper van hem stond. In plaats van daar een heisa over beginnen besloten een heel nieuw spel van te maken, het klikschaken werd geboren, niet wetende hoeveel lol we hier jarenlang mee zouden hebben. In 2011 vertrok ik voor (te) lange tijd naar Australië en worstelde vooral met mezelf voor het grootste deel van die tijd waarin ik contact met Nederland vermeed. Terug in Groningen was je er weer, de vriend die ik jarenlang genegeerd had, en je was er alsof er niets was gebeurd. We hebben veel gepraat en je toonde begrip. Je kon uitstekend luisteren en precies zeggen wat nodig was. Je was ook één van de weinigen die begrip had voor mijn keuzes in die tijd.

Eind 2017 trok ik weer in mijn eigen huis. Je smeekte me, vanwege burenruzies, om je onderdak te bieden en dat vond ik prima. Je had de zolderkamer gezellig en praktisch ingericht en ik kan me een foto van je vader herinneren op het bureau bij het zolderraam, ik verheugde me op veel klikschaakavonden met z’n drieën, samen met medebewoner Ivo. Het liep echter anders, je trok je terug, ik zag een schuchtere kant van je, een bioritme van wakker worden in de middag en in het holst van de nacht thuiskomen, je was op sommige momenten geïrriteerd en onachtzaam. Je moeder kwam eens polshoogte nemen toen je dagenlang met niemand contact had. We hielden ons hart vast maar hoorde gelukkig een gebroken ja toen ik aanklopte. Ondanks begrip voor je manier van leven kon ik door een drukke periode op mijn werk en thuiswerk hier steeds moeilijker mee omgaan, het dreef ons uit elkaar. Daar waar ik afstand deed van het nachtleven en alcohol, dook jij er verder in.

We hebben zeker thuis goede tijden gehad en we hebben het ook meer dan eens laat in de avond over je struggles gehad. Je begreep dat het niet alle dagen lol kan zijn, maar je kon de uitweg niet voor ogen zien, het betekende conformeren, de burgerlijke kant op, vroeg opstaan, “omdat de meeste mensen dat doen” hoor ik je nog geestig zeggen. Als ochtendmens zag ik daar zelf geen moeite mee. Dieper ingaand op je depressie bleef het ijzig stil, je kon het niet goed in woorden uitdrukken. Je besloot wel stappen te ondernemen naar een waardiger leven voor je, het moet moeizaam zijn geweest maar ik ben trots op de manier waarop je dit de laatste jaren is vergaan.

Toen Corona begon in maart 2020 wilde ik een gezin stichten en was het tijd voor jou en Ivo te vertrekken. Ondanks de pandemie vernam ik van je dat het in de maanden daarop goed met je ging en dat je werk had. Je verhuisde nog een paar keer en kreeg steeds betere kansen. Ik zag je voor het laatst tijdens een woensdag rapid avond bij Hooghoudt in Augustus en we speelden een potje. Je verontschuldigde dat je niet op kraambezoek was geweest waarop ik zei dat je altijd welkom bent.

Een laatste app met jou en Ivo was er één over klikschaken, “Mag je met een pion promoveren naar Pame (geklikte Paard + dame)” vroeg Ivo. “Nee”, schreef je, “dat mag alleen met een pipion (geklikte pion+pion)” om vervolgens het dichtgetimmerde klikschaakregels in pdf op te sturen.

Lieve Casper, dank voor je vriendschap, je hebt tal van harten gestolen en je laat een leegte achter die moeilijk te dichten valt maar ik zie je eeuwig jeugdige glimlach terug in de glimlach van mijn dochter als ze hardop telt tot “twintwig”. Het leven gaat door maar ik zal je nooit vergeten.

Veetje